Φυσικά, δεν είναι κακό να πεις κάποιες σκέψεις, αρκεί να ξέρεις ότι πρόκειται για σκέψεις, ϕόβους ή ελπίδες που εικάζεις ότι θα συμβούν. Κάποιες σκέψεις θα γράψω κι εγώ, διάσπαρτες, καθώς συστηματικότερη προσέγγιση δεν έχω χρόνο να κάνω.
Πρώτον, για μένα πρέπει να υπάρχει αξιολόγηση στην εκπαίδευση. Όχι τόσο για να ϕύγει η σαβούρα, σημαντικό κι αυτό, όσο για να ξέρουμε τι μας γίνεται. Είναι εκπληκτικό πως ακόμα και θέματα για τα οποία διαφωνούμε από τη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους δεν τα έχουμε λύσει μέσω της επιστημονικής έρευνας. Τόσο δύσκολο είναι να ϕτιάξουμε δύο αντιπροσωπευτικά δείγματα και το ένα να διδαχθεί μόνο νέα ελληνικά, ενώ το άλλο, στις ίδιες ώρες διδασκαλίας, να κάνει αρχαία και νέα και στη συνέχεια να δούμε τις διαϕορές; Στην Ελλάδα είναι μάλλον ανέϕικτο…
Δεύτερο θετικό στοιχείο είναι ότι επιτέλους σπάει το ταμπού της αξιολόγησης και ξεκινάει, όπως τελικά ξεκινήσει και όπως τελικά εϕαρμοσθεί. Είναι μια αρχή, που τέλεια αποκλείεται να είναι όπως κάθε αρχή άλλωστε, την οποία οφείλουμε να αγωνιστούμε να βελτιώσουμε κι όχι να καταργήσουμε. Μόνο έτσι μπορεί να πάρουμε την κοινωνία με το μέρος μας. Κάθε συζήτηση περί κατάργησης απλώς εξεγείρει τον κόσμο. Άσε δε που είναι και ανόητη.
Το Υπουργείο, ϕυσικά, κατάϕερε πάλι να μπερδέψει τα πράγματα. Ενώ στα σχέδια για την αξιολόγηση όλων των εκπαιδευτικών δεν εμπλέκονται πουθενά τα μαθησιακά αποτελέσματα, οι γονείς και οι μαθητές, στο τελευταίο νομοσχέδιο που ψηϕίστηκε μπήκαν τελικά στον χορό. Όταν αποϕασίσει να διευκρινίσει το Υπουργείο τι εννοεί θα μπορούμε να πούμε περισσότερα, ωστόσο δε θα σιωπήσω εντελώς. Για αρχή ας αναϕέρω μόνο πως η κοινωνιολογία της εκπαίδευσης έχει δείξει ότι οι μαθητικές επιδόσεις δεν εξαρτώνται μόνο από τον δάσκαλο, αλλά και από άλλους παράγοντες, όπως το οικονομικό και μορϕωτικό επίπεδο των γονιών. Τι θα κάνει το Υπουργείο με αυτά τα δεδομένα; Ελπίζω όχι ό,τι κάνει με την Τρόικα…
Ευχαρίστως να με αξιολογήσουν οι γονείς, αν πρώτα έχουν διαβάσει ό,τι έχω διαβάσει κι εγώ. Δεν έχω συναντήσει γονιό που να ξέρει τι είναι ευέλικτη ζώνη, διαθεματικότητα, διεπιστημονικότητα, μέθοδος πρότζεκτ, πράγματα δηλαδή που υπάρχουν στα αναλυτικά προγράμματα. Ούτε την ύλη των μαθημάτων δεν ξέρουν… Ποιον να κρίνουν επομένως;
Τι να πω και για τους μαθητές; Εμένα τα δικά μου πιστεύουν ότι είμαι ο καλύτερος δάσκαλος… πρωτάκια είναι… έχουν συναντήσει κι άλλον; Ακόμα και παιδιά Λυκείου που έχω ακούσει να εκϕέρουν κρίσεις για τους εκπαιδευτικούς τους δε με εντυπωσίασαν με την ανάλυσή τους. Κοινοτοπίες αναϕέρουν που κυκλοϕορούν εδώ και χρόνια στο χώρο.
Φυσικά, οι παραπάνω παρατηρήσεις δεν απαγορεύουν σε γονείς και παιδιά να έχουν ορθές κρίσεις για τους εκπαιδευτικούς. Ποιος είναι αρμοδιότερος παρά οι μαθητές για να κρίνουν αν ένας εκπαιδευτικός είναι βάναυσος, απρόσωπος, αδιάϕορος; Όμως, πέρα από αυτά, να σταματήσει το παραμύθι ότι οι γονείς είναι οι αρμοδιότεροι όλων για να κρίνουν τους εκπαιδευτικούς, επειδή ενδιαϕέρονται για τα παιδιά τους. Πρώτον, δεν έχουν τις εξειδικευμένες γνώσεις για να το κάνουν —πόσοι γονείς ζητάνε να παπαγαλίζουν τα τέκνα τους· πόσοι γονείς ξέρουν τι είναι δυσλεξία· πόσοι γονείς ξέρουν ότι γράϕουμε ξίδι κι όχι ξύδι, στιλ κι όχι στυλ— και δεύτερον, αρκετοί δεν ϕροντίζουν και τόσο τα παιδιά τους —πόσοι διαμαρτύρονται για το αίσχος της παπαγαλίας και πόσοι για τα προβλήματα των ποδοσφαιρικών τους ομάδων· πόσοι διαμαρτύρονται για το αίσχος των φροντιστηρίων· πόσοι δεν έρχονται σε συναντήσεις γονέων· πόσοι δεν έρχονται για τους βαθμούς· πόσοι θάβουν τα παιδιά τους χαρακτηρίζοντας τα «ντουβάρια», «άχρηστα» κ.ά.· πόσοι είναι εντελώς ακατάλληλοι γονείς; Εδώ τους παρακαλάμε να πάνε τα παιδιά τους στο ΚΕΔΔΥ κι αρνούνται. Αυτό λέει πολλά…
Η συνέχεια σε άλλη ανάρτηση…
Ars Longa Vita Brevis 
Συνάδελφε, προς τι ένα τόσο μεγάλο άρθρο για την αξιολόγηση, ένας τόσο μεγάλος ¨κενός λόγος¨, αφού θεωρείς ότι ¨κάθε λόγος για την αξιολόγηση πριν αυτή υλοποιηθεί είναι κενός¨; Ήδη στην 1η πρόταση του κειμένου αναιρείς όλα όσα γράφεις από κάτω. Εκτός και αν βρισκόμαστε για άλλη μια φορά μπροστά στο ¨ελληνικό φαινόμενο¨ να θεωρούμε ¨κενό λόγο¨ ότι λένε/γράφουν οι άλλοι, αλλά βεβαίως όχι εμείς οι ίδιοι. Δεν αλλάζει κάτι στο παραπάνω όταν μετονομάζουμε τις δικές μας απόψεις ¨ κάποιες σκέψεις¨. Απόψεις, κρίσεις για την αξιολόγηση είναι και αυτές όπως και να τις βαφτίσουμε.
Διαφωνώ μαζί σου όχι για ότι λες παρακάτω για τους γονείς (εκεί με βρίσκεις απόλυτα σύμφωνο), αλλά για αυτά που αναφέρεις στην 1η σου παράγραφο. Διότι με βάση αυτήν ότι παρακάτω αναφέρεις ¨ με κουτσομπολιό γειτονιάς μοιάζει¨ αφού ¨αν δεν εϕαρμοστεί η αξιολόγηση και δεν αναλυθεί κριτικά χρησιμοποιώντας στέρεες επιστημονικές μεθόδους…¨, δεν δικαιούμαστε σύμφωνα με όσα λες να τις ασκούμε κριτική, εκτός και αν θεωρούμε πως ότι γράφουμε εμείς στηρίζεται σε ¨στέρεες επιστημονικές μεθόδους¨, ενώ οι όποιες κριτικές των άλλων είναι κουτσομπολιό της γειτονιάς.
Αποδεχόμενοι την άποψή σου ότι πρώτα πρέπει να εφαρμοσθεί η αξιολόγηση και μετά να μιλήσουμε για αυτή οδηγούμαστε αυτόματα στο ¨ας μας αξιολογήσουν πρώτα οι γονείς και μετά να μιλήσουμε για αυτή… επιστημονικά¨. Γιατί να ασχοληθούμε με αυτό τώρα;
Γιατί οι απόψεις των άλλων για την αξιολόγηση είναι ¨κουτσομπολιά της γειτονιάς¨ (αφού η αξιολόγηση δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη, άρα δεν μπορούμε και να την κρίνουμε), αλλά οι προσωπικές μας απόψεις για αυτήν είναι ¨επιστημονικά ορθές¨; Αντίφαση;;;
Εδώ είναι η διαφωνία μου μαζί σου. Το να περιμένεις να σου συμβεί κάτι, λέγε με αξιολόγηση, για το οποίο το ίδιο του Υπουργείο διαρρέει πληροφορίες και μετά να ασχοληθείς μαζί του, στην καλύτερη περίπτωση μπορώ να το ονομάσω αφέλεια.
Σχετικά με τη φράση ¨ακόμα κι αν κάποιες κριτικές αποδειχτούν εύστοχες, δε θα εντυπωσιαστώ. Τόσα που έχουν γραϕτεί κατά καιρούς, λογικό είναι να πέσει κάποιος μέσα¨ είναι καθαρά θέμα υποκειμενικό, το πώς βλέπει ο καθένας τις κριτικές του ικανότητες. Αν κάποιος θεωρεί τόσο δύσκολο να κάνει μια απλή καταγραφή το ποιος λέει τι και πότε και μετά να τα αξιολογήσει είναι προσωπικό του θέμα και δεν μπορεί να αξιωθεί να το αποδεχτούν κι άλλοι. Για να γίνει το ¨επιστημονικά¨ δύσκολο αυτό έργο θα πρέπει πρώτα να εφαρμοστεί η αξιολόγηση;
Τέλος, για την αξιολόγηση δε νομίζω ότι το πρόβλημα βρίσκεται τόσο με αυτή καθεαυτή την έννοια αλλά με τον τρόπο και την λογική της εφαρμογής της. Το ζητούμενο δεν είναι δηλαδή η αξιολόγηση αλλά ποιος ο σκοπός της. Από εκεί ξεκινούν όλα. Αξιολόγηση για τη βελτίωση της εκπαίδευσης και του έργου του εκπαιδευτικού ή αξιολόγηση γιατί κάποιοι πρέπει (!!!) να φύγουν για να εκπληρωθούν κάποιοι στόχοι στατιστικοί, γραφειοκρατικοί ή όπως αλλιώς θέλει ο καθένας να τους ονομάσει; Όταν αυτοί που την προωθούν διαρρέουν πληροφορίες, επίσημες και μη, γιατί είναι ¨κουτσομπολιό της γειτονιάς¨ ο όποιος σχολιασμός τους;
Πρώτον, δεν αυτοαναιρούμαι γιατί δηλώνω ξεκάθαρα στη 2η παράγραφο πως ό,τι γράφω είναι σκέψεις.
Δεύτερον, αυτό που θέλω να πω στην 1η παράγραφο είναι πως η επιστημονική μέθοδος υπερέχει της φιλοσοφικής μεθόδου. Δεν υποστηρίζω ότι η φιλοσοφία πρέπει να εξαφανισθεί, αλλά ότι πλέον δεν έχει τα πρωτεία. Και για να μελετήσεις επιστημονικά ένα φαινόμενο πρέπει πρώτα να υπάρχει. Αλλιώς θεωρητικολογείς. Έχει την αξία του, αλλά τελικά δεν είναι και τόσο σπουδαίο. Μη μου πεις, για παράδειγμα, ότι το αναλυτικό πρόγραμμα εφαρμόζεται κατά γράμμα; Και τι τελικά έχει μεγαλύτερη αξία; Να κρίνεις την πραγματική εφαρμογή του ή το αναλυτικό πρόγραμμα;
Σκέψεις τις ονομάζεις εσύ. Εγώ τις ονομάζω άποψη, κριτική. Ακριβώς αυτό που απορρίπτεις στην 1η παράγραφο.
Το ότι βαφτίζεις την κριτική αυτή ¨σκέψεις¨ δεν αλλάζει κάτι.
Λέγοντας ότι ¨δεν έχω συναντήσει γονιό που να ξέρει τι είναι ευέλικτη ζώνη, διαθεματικότητα, διεπιστημονικότητα, μέθοδος πρότζεκτ, πράγματα δηλαδή που υπάρχουν στα αναλυτικά προγράμματα. Ούτε την ύλη των μαθημάτων δεν ξέρουν… Ποιον να κρίνουν επομένως;¨ ασκείς κριτική (και καλώς την κάνεις) σε μια επιλογή του Υπουργείου που σχετίζεται με την αξιολόγηση χωρίς όμως αυτή να έχει εφαρμοσθεί όπως λες στην 1η παράγραφο.
Δεν διαφωνώ με αυτά που λες σχετικά με τους γονείς. Η διαφωνία μου στο ότι και εσύ ¨θεωρητικολογείς¨ αφού ασκείς κριτική σε ένα φαινόμενο (συμμετοχή γονέων στην αξιολόγηση) που δεν υπάρχει ακόμη, αρνείσαι το δικαίωμα αυτό σε άλλους λέγοντας ότι ¨κάθε λόγος για την αξιολόγηση πριν αυτή υλοποιηθεί είναι κενός¨.
Εννοείται ότι θεωρητικολογώ, το λέω ξεκάθαρα, και καλά κάνω κι εγώ κι εσύ κι οι άλλοι. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιορισμοί. Άλλη βαρύτητα θα έχει μια κριτική που θα γίνει αφού εφαρμοστεί η αξιολόγηση κι άλλη πριν εφαρμοστεί. Για παράδειγμα γράφω κάποια πράγματα για τους γονείς. Αν τελικά δεν εφαρμοστεί ποτέ αυτό το κομμάτι του νόμου —διόλου απίθανο στην Ελλάδα—, ό,τι έγραψα δεν ήταν κενός λόγος που τελικά λειτούργησε αποπροσανατολιστικά;
¨ Άλλη βαρύτητα θα έχει μια κριτική που θα γίνει αφού εφαρμοστεί η αξιολόγηση κι άλλη πριν εφαρμοστεί¨,
ωραία, όμως γιατί εσύ να μπορείς να κάνεις κριτική σε μια συνιστώσα της αξιολόγησης, εδώ τους γονείς, (που τελικά μπορεί να εφαρμοστεί ή και όχι, όπως σωστά αναφέρεις), και οι άλλοι να μην μπορούν να το κάνουν;
¨Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιορισμοί¨,
και ποιος θα ορίσει αυτούς τους περιορισμούς αυτούς. Εγώ τουλάχιστον όχι. Από τη στιγμή που κάνω κριτική, και κάνω κριτική στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, δεν έχω την αξίωση από άλλους να μην κάνουν. Δε θεωρώ την κριτική των άλλων ¨κουτσομπολιό γειτονιάς¨ ενώ αυτήν που ασκώ εγώ ¨ανάλυση κριτική με χρήση στέρεων επιστημονικών μεθόδων¨ που τις ονοματίζω ¨ κάποιες σκέψεις¨.
¨Αν τελικά δεν εφαρμοστεί ποτέ αυτό το κομμάτι του νόμου ό,τι έγραψα δεν ήταν κενός λόγος που τελικά λειτούργησε αποπροσανατολιστικά;¨
Όχι βέβαια, εκφράζεις ως πρέπει την άποψη σου για κάτι που μπορεί να συμβεί σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχεις (τις ίδιες που έχω και εγώ πάνω στο συγκεκριμένο θέμα). Γιατί να λειτουργήσει αποπροσανατολιστικά αφού εκφράζεις την άποψη (έστω σκέψεις) με βάση τα όσα γνωρίζεις. Δεν έχει σημασία αν τελικά γίνει αυτό ή όχι. Σημασία έχει το δικαίωμα του καθενός να καταθέτει την κριτική του, την άποψή του, την επιδοκιμασία μου, την απόρριψή του, με βάση τις πληροφορίες και γνώσεις που έχει χωρίς να υπάρχει κάποιος ο οποίος να θέτει ¨περιορισμούς¨ και να χαρακτηρίζει τις απόψεις αυτές ¨κουτσομπολιό γειτονιάς¨.
Δεν έχεις καταλάβει το κείμενό μου.
Δεκτό.
Ή εσύ δεν έχεις εκφράσει αυτά που θέλεις να πεις κατά τέτοιον τρόπο ώστε να γίνουν κατανοητά χωρίς να αφήνουν περιθώρια παρερμηνειών.
Σαφέστατος είμαι. Αν το διαβάσεις το κείμενο και τα σχόλια πάλι, σαν να το διαβάζεις όμως πρώτη φορά, θα δεις ότι δε γράφω τίποτα από αυτά που λες. Αν τα έγραφα θα είχες δίκιο. Δε τα γράφω όμως. Επομένως, τι να σου απαντήσω; Απλώς υποστηρίζω ότι άλλη αξία έχουν οι κριτικές για τον ναζισμό πριν έρθει στην εξουσία και άλλη οι κριτικές αφού τον είδαμε στην πράξη. Στη δεύτερη περίπτωση έχουμε στη διάθεσή μας περισσότερες πληροφορίες και μπορούμε να κρίνουμε καλύτερα. Ούτε τα στρατόπεδα συγκέντρωσης δεν είχαν φανταστεί. Τόση αξία είχαν οι κριτικές πριν την άνοδό του και την πτώση του…
Ναι, σε αυτό συμφωνούμε, άλλη αξία έχουν σίγουρα οι κριτικές που γίνονται πριν από ένα γεγονός και άλλη αξία όταν γίνονται αφού το είδαμε στην πράξη. Σε αυτό δε διαφωνώ ούτε αναφέρθηκα σε καμία στιγμή σε αυτό.
Αυτό όμως που λες τώρα απέχει πάρα πολύ από την αρχική σου διατύπωση ότι
¨Κάθε λόγος για την αξιολόγηση πριν αυτή υλοποιηθεί είναι κενός.¨
και
¨Αν δεν εϕαρμοστεί η αξιολόγηση και δεν αναλυθεί κριτικά χρησιμοποιώντας στέρεες επιστημονικές μεθόδους, οι όποιες κριτικές γραϕτούν με κουτσομπολιό γειτονιάς θα μοιάζουν¨
Όσες φορές και να διαβάσω το κείμενό σου αυτά υπάρχουν και αυτά σου έγραψα ότι δε θεωρώ σωστά.
Εμένα αυτή είναι η γνώμη μου: κάτι πρέπει πρώτα να εφαρμοστεί και μετά να υπάρξει αξιολόγησή του με βάση την επιστημονική μέθοδο, αλλιώς αερολογούμε. Δικαίωμά μας και καλώς πράττουμε (έχει κι αυτό την αξία του), αλλά δε σημαίνει ότι λέμε και κάτι το σημαντικό. Και εννοείται ότι κι εγώ αερολογώ. Στη τελική δε με ενδιαφέρει η φιλοσοφία του κειμένου της αξιολόγησης. Με ενδιαφέρει τι θα συμβεί στην πραγματικότητα. Αυτό θα αντιμετωπίσω. Και μπορεί να είναι κάτι τελείως διαφορετικό, που δεν μπορούμε να το προβλέψουμε τώρα. Γι’ αυτό και λέω ότι αερολογούμε.
Απόλυτα σεβαστή η γνώμη σου.
Η δικιά μου είναι διαφορετική. Πιστεύω ότι μπορώ να εκφράζω άποψη για κάτι πριν αυτό εφαρμοστεί με βάση τις πληροφορίες που έχω εκείνη τη στιγμή.
Συμφωνώ μαζί σου ότι για να εξαχθούν ασφαλή και επιστημονικά τεκμηριωμένα συμπεράσματα πρέπει πρώτα να εφαρμοστεί κάτι. Αυτό όμως δεν αναιρεί το προηγούμενο, δηλ. το δικαίωμα να εκφράζω άποψη για κάτι από τα πριν.
Αυτό που με πείραξε στο κείμενό σου είναι ότι (πάντα κατά την άποψή μου) ενώ καταγγέλεις την αξιολόγηση ενός γεγονότος πριν αυτό συμβεί, προβαίνεις ο ίδιος σε μια τέτοια αξιολόγηση.
Με όλο το υπόλοιπο κείμενό σου (πέραν της 1ης παραγράφου), όπως ανέφερα και παραπάνω, συμφωνώ σχεδόν απόλυτα.
Δεν αερολογείς κατ΄ εμέ. Εκφράζεις την άποψή σου για κάτι που φοβάσαι ότι θα συμβεί (τους ίδιους φόβους έχω και εγώ). Και όπως λες αυτό που έχει σημασία είναι το ¨τι θα συμβεί στην πραγματικότητα¨.
Άρα, ας εκφράζει καθένας την άποψή του για το συγκεκριμένο θέμα χωρίς όμως να του επικολλάμε κάποια νταπέλα (¨κουτσομπολιά γειτονιάς¨).